WOJNARSKI JAN, działacz polityczno-społeczny, patron gdańskiej ulicy
| < Poprzednie | Następne > |
JAN WOJNARSKI (18 VII 1913 Kraków – 21 IV 1994 Kraków), działacz polityczny. Syn malarza i grafika Jana (1 XII 1879 – 14 X 1937), profesora krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, i Kazimiery z domu Musiałowicz. Absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego i Szkoły Podchorążych we Włodzimierzu Wołyńskim. Uczestnik kampanii 1939.
Do Gdańska przybył 8 IV 1945 wraz z bratem Krzysztofem, zamieszkał w Gdańsku–Oliwie przy ul. Krzywoustego 15. Początkowo był zastępcą „tymczasowego burmistrza miasta Oliwy” Hermana Klatta (pochodzącego z Łodzi mieszkańca Oliwy, tłumacza przy Armii Czerwonej) w Tymczasowym Zarządzie Miejskim Gdańsk-Oliwa, utworzonym w kwietniu z polecenia Komendantury Wojennej Armii Czerwonej. Używał tytułu „tymczasowy zastępca burmistrza miasta Oliwy”, zajmował się sprawami organizacyjnymi i ogólnymi. Po aresztowaniu 3 V 1945 Hermana Klatta (figurował na liście osób mających drugą grupę narodowościową, zob. Niemiecka Lista Narodowościowa) przejął jego funkcję. Był tytułowany „występującym w charakterze reprezentanta Zarządu Miejskiego miasta Gdańsk w zakresie zleconych spraw lokalnych przedmieścia Oliwy”. W sprawozdaniu z sierpnia 1945 (za okres od kwietnia do lipca) oświadczył: „skomplikowany ten tytuł odpowiadał dawnemu popularnemu burmistrzowi i trudno się dziwić, że … szereg nieuświadomionych stron nazywało mnie [tak] nieprzepisowo, a co gorsze, tytułowano mnie w ten niewłaściwy sposób na piśmie, w związku z czym miałem wiele przykrości”. Powodem przypisywania mu tytułu burmistrza była swoistą lokalną tradycją, ostatni bowiem wójt oliwskiej gminy przed przyłączeniem jej do Gdańska, w latach 1924–1925 nosił taki tytuł za zgodą Senatu II Wolnego Miasta Gdańska (zob. burmistrzowie miast gdańskich).
Mimo to dążył do usamodzielnienia Oliwy, uważając, że władze Gdańska nie są jeszcze zdolne do administrowania rozległym obszarem. Doprowadził do pierwszych akcji wysiedleńczych z Oliwy (do 25 czerwca – 2500 osób pochodzenia niemieckiego, głównie z obecnych ulic Poznańskiej i Majdera). Był autorem pierwszego planu Oliwy z polskimi nazwami ulic, wydanego 2 IX 1945. Po ustaleniu jesienią 1945 granic administracyjnych Gdańska zrezygnował z urzędu i podjął pracę w porcie w Gdyni.
Z chwilą powołania w 1950 Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (PTTK) został prezesem zarządu okręgu gdańskiego, w latach 1957–1968 był członkiem Komisji Krajoznawczej Zarządu Głównego PTTK, założycielem biblioteki w Klubie Turysty przy ul. Długiej 45. Opracował m.in. koncepcję przebiegu 23 szlaków turystyki pieszej, obejmującej zarówno okolice Gdańska, jak i całego Pomorza Wschodniego (częściowo z sąsiednimi województwami: olsztyńskim, bydgoskim i koszalińskim). W latach 1963–1970 (kiedy przeszedł na emeryturę) pracował w Wojewódzkim Ośrodku Informacji Turystycznej w Krakowie.
8 IX 2006 przy ul. Obrońców Westerplatte 34 (budynek biblioteki publicznej) odsłonięto tablicę pamiątkową z nie do końca poprawnym napisem (pominięto Hermana Klatta): „W TYM BUDYNKU W ROKU 1945 UTWORZONO / PIERWSZĄ / PLACÓWKĘ ADMINISTRACJI POLSKIEJ / KTÓREJ ORGANIZATOREM BYŁ / JAN WOJNARSKI / ZASŁUŻONY DZIAŁACZ PTTK” (uroczystości towarzyszyło otwarcie wystawy malarstwa i grafiki Jana Wojnarskiego ojca). Jego imię od 1 VIII 1996 nosi ulica w Gdańsku–Matarni.
