PESCHWITZ GOTTFRIED von, rajca, poeta
| < Poprzednie | Następne > |
GOTTFRIED von PESCHWITZ (von Peschvitz, de Peschvitius) (5 II 1631 Gdańsk – 10 X 1696 Gdańsk), rajca gdański, poeta. Z rodziny wywodzącej się z Miśni, jego przodek (prapradziadek) Valentin po przybyciu do Gdańska 14 VI 1539 uzyskał obywatelstwo miejskie. Wnuk Maurycego Petzewitza (zm. 22 IV 1626, w wieku 84 lat, pochowany w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP) pod płytą nr 389), sekretarza królewskiego, autora wiersza o klęsce Polaków pod Wisłuojściem podczas wojny Gdańska z królem polskim Stefanem Batorym w 1577 (Kurtze Beschreibung und Anfang des Danziger Kriges mit Stephano Batori…), właściciela domu przy Langer Markt (Długi Targ 12).
Syn Heinricha (ochrzczony 11 VII 1592 w kościele Najświętszej Marii Panny (NMP) – pochowany tamże 15 X 1671, pod płyta nr 389), kupca i przewodniczącego rady kościoła NMP oraz jego od 1628 drugiej żony Florentyny (5 IV 1612 Gdańsk – 15 II 1631 Gdańsk), córki burmistrza Adriana von der Linde, m.in. współfundatorki misy chrzcielnej w kościele Bożego Ciała, zmarłej w wyniku komplikacji poporodowych (i pochowanej w kościele NMP pod płytą nr 327), żegnanej utworem żałobnym przez późniejszego kaznodzieję kościoła Bożego Ciała, Caspara Bartholdiego (Trauer-Gedicht: Florentina v.d. Linden, Henrich von Petzwitz Haussfrauen..., Danzig 1631). Siostrą Heirnicha była Benigna (1600–1669), matka późniejszego burmistrza Reinholda Wiedera, córką zaś także Catherina, zmarła w niemowlęctwie (16 maj – 24 wrzesień 1721, pochowana w kościele NMP pod płytą nr 327).
W 1646 zapisany został do gdańskiego Gimnazjum Akademickiego. W 1650 rozpoczął studia prawnicze we Franeker (Fryzja), następnie, korzystając ze stypendium władz Gdańska (od 1652 do 1654 corocznie otrzymywał 450 grzywien), podróżował po Europie, m.in. po Francji, Anglii i Włoszech. W Gdańsku ponownie od 1658, od 1660 sekretarz Rady Miejskiej, w latach 1663–1666 rezydował w Warszawie. Od 1681 ławnik Głównego Miasta, od 1689 rajca, w 1692 sędzia. Oprócz działalności politycznej zajmował się twórczością literacką. Tworzył utwory okolicznościowe, m.in. sonety, panegiryki, mowy ślubne (np. z w 1659 okazji ślubu siostry ciotecznej Florentiny von der Linde (1636–1659) z późniejszym ławnikiem Elertem Friedrichsem (1632–1679) i pogrzebowe itp. w kilku językach: łacińskim, włoskim, niemieckim i francuskim (np. Adlocutio ad Nathanaelem Schmieden de dignitate Burggrabiatus regia, Dantisci 1659 czy Diis Manibus (Michaelis Regis) de imanissimis hostibus Ottomanigenis ad Chocimum disiectis die post emortualem primo, triumphantibus, victrices..., Gedani 1674). Zamawiającymi były głównie osoby z kręgu gdańskiego patrycjatu, choć wiele razy w utworach występują postaci z grona dworu królewskiego. Wydał podręcznik poetyki Jüngst Erbauter Hoch-Teutscher Parnäß Das ist, Anmuthige Formeln, Sinnreiche Poetische Beschreibungen, und Kunstzierliche verblühmte Arten zu reden (Jena 1663).
Specjalizował się też w emblematach, tworząc rysunki wraz z tekstami. Jego emblematy stanowiły ozdobę koronacji króla polskiego Michała Korybuta Wiśniowieckiego w 1669, a rok później królewskiego ślubu. Zaprojektował również ten rodzaj dekoracji na jego katafalk. W 1674 – wraz z Heinrichem Duwenem – zaprojektował medal oraz druki panegiryczne na elekcję króla Jana III Sobieskiego, zaś w 1677 wykonał malowidła emblematyczne, które stanowiły część zaprojektowanej przez niego bramy triumfalnej wzniesionej na cześć wjazdu tego króla do Gdańska i umieszczonej przed kamienicą przy Długim Targu 2 (gdzie mieściła się kwatera królewska). Podarował Bibliotece Rady Miejskiej płaskorzeźby wykonane z drzewa cyprysowego ozdobionego macicą perłową, przedstawiające betlejemską stajenkę i jerozolimski grobu Chrystusa.
Żonaty był od 4 II 1674 z Anne Marie (19 XII 1646 – 13 VI 1706), córką Thomasa Wolfferama. Ojciec zmarłych w niemowlęctwie i dzieciństwie rocznego Maurycego Gottfrieda (zm. 1679) i czteroletniego Johanna Gottfrieda (zm. 1689), a także córki Rosamundy Marii (1675– 1714), Blandiny Eleonory (1676–1737) i syna Adriana Ernsta (2 XI 1680 Gdańsk – 21 X 1725 Gdańsk), w październiku 1696 zapisanego do orzedostatniej klasy (secundy) Gimnazjum Akademickiego, kawalera, od 1719 ławnika Starego Miasta Gdańska i od 22 czerwca tego roku posiadającego obywatelstwo Gdańska.
Pochowany 23 X 1696 wraz z dziećmi w kościele Najświętszej Marii Panny, w rodzinnym grobie zakupionym w 1589 przez dziadka Maurycego. Kazanie pogrzebowe wygłosił pastor Michael Hansch.
