BALCERSKI WACŁAW EDWARD, profesor Politechniki Gdańskiej, patron ulicy
| < Poprzednie | Następne > |
WACŁAW EDWARD BALCERSKI (18 VIII 1904 Skierniewice – 12 XI 1972 Gdańsk), naukowiec, specjalista z dziedziny budowy dróg wodnych, profesor Politechniki Gdańskiej (PG). Syn urzędnika kolei Franciszka i Haliny, córki inżyniera Stanisława Janickiego, pracującego m.in. przy budowie Mostu Kierbedzia w Warszawie, w latach 1864−1869 kierownika budowy odcinka Kanału Sueskiego (między Port Saidem a Ismailią).
Uczeń gimnazjum w Piotrkowie Trybunalskim i Warszawie. Ochotnik w wojnie polsko-rosyjskiej (1920). W 1922 zdał maturę, w 1934 ukończył politechnikę w Warszawie. Pracował m.in. jako statyk-konstruktor przy projekcie pochylni okrętowej dla Marynarki Wojennej w Gdyni, projektant i organizator budowy zbiornika wodnego w Rożnowie. W 1939 jako porucznik saperów walczył w zgrupowaniu generała Franciszka Kleeberga, zbiegł z niewoli, podczas okupacji pracował w nadzorze budowlanym zapór w Rożnowie i Czchowie. W trakcie ewakuacji Niemców w 1944 ukrył przy pomocy polskiego personelu dotyczącą Rożnowa dokumentację i urządzenia, co pozwoliło 18 I 1945 na uruchomienie tamtejszej elektrowni, którą kierował do 31 I 1946.
W latach 1946–1949 pracował w Warszawie w Departamencie Dróg Wodnych Ministerstwa Komunikacji; przygotował „Perspektywiczny plan gospodarki wodnej” (1949). Od 1946 profesor kontraktowy statyki budowli, wytrzymałości i konstrukcji inżynierskich na Wydziale Architektury PG, od 1949 profesor tytularny, od 1964 profesor zwyczajny. Twórca i pierwszy dziekan Wydziału Budownictwa Wodnego PG (1952; zob. Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska PG). W latach 1956–1960 rektor PG (pierwszy po II wojnie światowej z wyboru). Zainicjował powstanie parlamentu studenckiego. W latach 1952–1958 sekretarz Komitetu Gospodarki Wodnej Polskiej Akademii Nauk, 1963–1965 prezes Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, od 1972 członek honorowy. Od 1964 profesor zwyczajny. Na fali październikowej odwilży w latach 1957–1961 poseł na Sejm PRL z okręgu gdańskiego (uzyskał 190 613 głosów – 98,45% wszystkich oddanych ważnych głosów, najwięcej w okręgu). Od 1957 członek prezydium Wojewódzkiego Komitetu Frontu Jedności Narodu. We wrześniu 1960, decyzją ministra szkolnictwa wyższego, odwołany z urzędu rektora.
Uczestnik różnych etapów tworzenia prawie wszystkich wielkich obiektów hydrotechnicznych w Polsce – poza przedwojennymi – w: Porąbce, Goczałkowicach, Przewozie, Brzegu Dolnym, Czorsztynie, Dębem, Koronowie, Włocławku, Solinie, Żydowie, Porąbce-Żarze, Żarnowcu i Młotach. Współautor i redaktor nagrodzonego przez Ministerstwo Oświaty i Szkolnictwa Wyższego podręcznika Budowle wodne śródlądowe (1969). Odznaczony Krzyżem Walecznych, Krzyżem Komandorskim i Krzyżem Kawalerskim (1955) Orderu Odrodzenia Polski, Medalem 10-lecia PRL (1955), Złotą Odznaką Zasłużony Pracownik Morza (1960).
Był żonaty z Zofią z domu Chałacińską (11 XI 1908 Kraków – 6 V 1985 Gdańsk), pozostawił syna Andrzeja, również profesora PG. Pochowany na cmentarzu Srebrzysko. Od 1988 jego imię nosi Zespół Elektrowni Wodnych Rożnów; od 2020 Laboratorium Hydrotechniczne we Włocławku; patron ulicy w Osowej, w 1974 w holu na parterze Wydziału Inżynierii Lądowej i Środowiska PG odsłonięto poświęconą mu tablicę.
